Troyes

Z Reims do Troyes – rzymskiego Tricassium (wcześniej Augustobona), prowadziła dawna Via Agrippa. Według przekazów, gdy w roku 451 pod miasto podeszły hordy Attyli, miejscowy biskup Lupus (Saint-Loup) po żarliwych modłach wyszedł naprzeciw wodza Hunów, odziany w biskupie szaty, na czele procesji duchowieństwa. Attyla obiecał oszczędzić miasto i ruszył na północ, w rejon dzisiejszego Chalons, gdzie na Polach Katalaunijskich jego oddziały zostały rozbite przez armię rzymską walczącą w sojuszu z Wizygotami. W roku 720 do miasta dotarł z Półwyspu Iberyjskiego zagon saraceński, zaś dalszą ekspansję muzułmańską powstrzymało dopiero zwycięstwo Karola Młota pod Poitiers. W X stuleciu, po okresie najazdów normańskich (splądrowanie miasta w roku 888 i 892 wraz ze zniszczeniem katedry), Troyes stało się stolicą hrabstwa Szampanii, którą pozostało aż do „wielkiej i potężnej” rewolucji końca XVIII wieku. Ważnym ośrodkiem sakralnym, ale i gospodarczym było w tym okresie opactwo benedyktyńskie posiadające m.in. bogaty zbiór manuskryptów. Miasto pełniło funkcję ważnego ośrodka handlu, zwłaszcza suknem. Mieściła się tu również, podobnie jak w Reims czy Chartres szkoła katedralna, której jednym z nauczycieli w 2 połowie XII wieku był Bernard Silvestris, autor m.in. dzieła Kosmografia. Warto wspomnieć, że w roku 1129 właśnie podczas synodu w Troyes, m.in. za przyczyną św. Bernarda z Clairvaux, został zatwierdzony zakon templariuszy z regułą opartą na tej cysterskiej. W roku 1260 urodzony w Troyes Jacques Pantaleon został wybrany papieżem jako Urban IV, co, jak opiszemy poniżej, nie pozostało bez wpływu na miasto i miejscową architekturę. W roku 1285 król Filip Piękny włączył Troyes do królestwa Francji, ale zachowało ono swoje przywileje. XIV stulecie przyniosło zarazy i wojnę stuletnią. Po bitwie pod Agincourt (1415) podczas wojny stuletniej Troyes znajdowało się w rękach sprzymierzonych z Anglikami Burgundczyków, którzy planowali je uczynić stolicą Francji. W maju roku 1420 podpisano nawet w miejscowej katedrze słynny traktat gwarantujący Henrykowi V Lancasterowi, który miał poślubić Katarzynę, córkę Karola VI, następstwo tronu kosztem delfina, również Karola. Henryk zmarł jednak młodo i niespodzianie, zaś w lipcu roku 1429 Joanna d’Arc zajęła Troyes wraz z Karolem VII, zmierzając na koronację w Reims.

Katedra św. Piotra i Pawła. Troyes liczy dziś ok. 62 tysiące mieszkańców. Wprawdzie wielki pożar z roku 1524 zniszczył większość średniowiecznej zabudowy, znajdziemy tu sporo częściowo drewnianych malowniczych domków z XVI w. Zaparkowaliśmy przy bulwarze Dantona na wprost bocznej uliczki wiodącej wprost do oddalonej o ok. 400 metrów katedry. Katedra w Troyes istniała na obecnym miejscu już we wczesnym średniowieczu. W roku 878 Ludwik Jąkała został koronowany tu na cesarza przez papieża Jana VIII. Budowę obecnej katedry gotyckiej św. Piotra i Pawła rozpoczęto w roku 1206, po pożarze w roku 1188 poprzedniej budowli. Jej inicjatorem był biskup Garnier de Trainel, który w roku 1204 dotarł za krzyżowcami do Konstantynopola, ale kamień węgielny położył jego następca – Herve. Budowę prowadzono z poważnymi przeszkodami, albowiem potężna burza w roku 1228 poważnie uszkodziła wznoszony kościół, okazało się również, iż miejscowy grunt nie posiada odpowiedniej stabilności. Prace przyspieszyły za pontyfikatu papieża Urbana IV kiedy to ukończono transept. Jednakże nawę budowano jeszcze w stuleciu XV, zaś fasadę zachodnią z głównym wejściem ukończono dopiero w XVI stuleciu. Nic dziwnego, że katedrę w Troyes uważa się za najdłużej budowaną w całej Francji. Architektura katedry przypomina nieco tę z podparyskiej Saint-Denis, m.in. widoczny jest brak jednej z wież (tej św. Pawła). Budowla posiadała wieżę na krzyżówce transeptu z nawą, ale została ona poważnie uszkodzona przez burzę w roku 1365, co doprowadziło do zawalenia się nawy w roku 1389. W roku 1700 wieża została zniszczona przez pożar od pioruna i już nie odbudowana. Rzeźby fasady zostały uszkodzone podczas rewolucji. Nawa kościoła ma 114 metrów długości, wysokość sklepień wynosi ok. 28 metrów. Witraże w prezbiterium datowane są na połowę XIII wieku – przedstawiają sceny z męki Chrystusa w otoczeniu wizerunków męczenników, świętych i kapłanów, którzy przyczynili się do budowy świątyni. W skarbcu znajduje się relikwiarz św. Bernarda z Clairvaux i św. Malachiasza z Irlandii.

Bazylika św. Urbana. Architektem XIII-wiecznej gotyckiej bazyliki św. Urbana, oddalonej od katedry o około 0,5 kilometra była osoba o tajemniczym przydomku – Johannes Angelicus (Jan Anielski – Langlois). Stworzył on dzieło oryginalne, które zdumiewa lekkością ścian oraz rozległymi połaciami nisko umieszczonych okien witrażowych, zaś na zewnątrz – minimalizmem w stosowaniu wzmacniających konstrukcję przypór. Przypory te wydają się nie wspierać budowli, lecz stanowić niezależny od niej element ozdobny. Kolegiatę ufundował w roku 1262 Urban IV, papież od roku 1261, w miejscu gdzie przyszedł jako syn szewca z Troyes na świat. Kościołowi dał w roku 1264 święto Bożego Ciała, jak również jedne z najpiękniejszych hymnów – Pange lingua gloriosi oraz O salutaris Hostia, stworzone przez św. Tomasza z Akwinu na liturgię tego właśnie święta. Kolegiata w Troyes otrzymała imię świętego poprzednika papieża – męczennika. Powstawała bardzo szybko (do roku 1265 prezbiterium i transept) mimo, że patron budowy zmarł w roku 1264. Jego następca Klemens IV nie szczędził środków na kontynuację prac, jednak w roku 1266 najpierw doszło do aktu wandalizmu w budowanym kościele, potem ogień strawił część dachu i stropów. Ostatecznie bazylikę konsekrowano dopiero w roku 1389. Szczyt fasady otrzymał obecną formę dopiero pod koniec XIX stulecia. Nawa bazyliki jest dość krótka, choćby w porównaniu z pobliską katedrą, całość robi jednak wrażenie. We wnętrzu zgromadzono gotyckie rzeźby. Z lat 70-tych XIII wieku pochodzą efektowne witraże.

Pozostała część miasta. Oprócz wymienionych dwóch głównych kościołów miasta w centrum Troyes znajdziemy także gotycki kościół św. Magdaleny z początku XIII w. (nawa, transept), z prezbiterium w stylu „płomienistego” gotyku z przełomu XV i XVI w. oraz św. Jana na Rynku pierwotnie z XIV w. (gdzie Henryk V poślubił Katarzynę, córkę Karola VI), przebudowany również potem w stylu flamboyant, oraz późnogotyckie kościoły Saint-Remi (koniec XV w.), Saint-Nizier oraz Saint-Pantaleon (parafia polska) – z 1 połowy XVI w. Pomiędzy wspomnianymi kościołami rozciąga się pokaźny labirynt uliczek i zaułków ze wspomnianymi, urokliwymi, starymi domami, z których najstarsze datuje się na 1 połowę XVI stulecia, małymi piekarniami, knajpkami i sklepikami. W rejonie katedry mieszczą się dawne pałace m.in. Mauroy, Lion noir czy Marisy, jak również dawny szpital augustianek. W pobliżu bazyliki św. Urbana stoi natomiast XVII-wieczny budynek ratusza.

MAPA

LINKI

KATEDRA W MAPPINGGOTHIC.ORG

PANORAMA WNĘTRZA KATEDRY

BAZYLIKA ŚW. URBANA W MAPPINGGOTHIC.ORG

PANORAMA WNĘTRZA BAZYLIKI

KOŚCIÓŁ SAINT-MADELEINE W MAPPINGGOTHIC.ORG

PANORAMA WNĘTRZA – ST. MADELEINE

BAZYLIKA SAINT-URBAIN – ZDJĘCIA/OPIS FR

KATEDRA ST-PIERRE & ST-PAUL – ZDJĘCIA/OPIS FR

KOŚCIÓŁ SAINT-NIZIER – ZDJĘCIA/OPIS FR

KOŚCIÓŁ SAINT-JEAN-AU-MARCHE – ZDJĘCIA/OPIS FR