„Gallia, per hoc baptisma quodammodo renovata, «primogenita Ecclesiae filia» facta est” (papież Pius XI)
24 grudnia Roku Pańskiego 496, w głównym kościele miasta Reims biskup Remigiusz ochrzcił władcę Franków Chlodowiga. W ciągu następnych 1000 lat „ciemnego średniowiecza” Frankowie bronili Europy przed islamskim najazdem, odzyskiwali dla chrześcijaństwa utracone ziemie na Wschodzie, zakładali szkoły, w tym jeden z pierwszych uniwerystetów, tworzyli zakony, które wprowadzały cywilizację łacińską w innych częściach Europy. Rywalizowali między sobą w budowie jak największych kościołów, tak jak dzisiaj rywalizuje się w stawianiu jak największych wież Babel mniej lub bardziej anonimowych korporacji. Dziś katedry jak wielkie kamienne pomniki czasów minionych górują nad francuskimi miastami – ślady minionej cywilizacji, podobne tym rzymskim, antycznym. Cywilizację ową naruszyła znacząco epoka zwana, na przekór rzeczywistości, oświeceniem. Epoka wolności – równości i braterstwa, jakoś jednak wstydliwie pomijana w opisach przewodników sławiących główne atrakcje. W opisach tych następuje czasowy przeskok przez okoliczności, w których jakieś opactwo czy kościół, jeśli miało dość szczęścia, stało się biblioteką, składem materiałów czy prywatną rezydencją, jeśli mniej – uczyniono z niego źródło materiałów budowlanych lub po prostu zniszczono. Tubylcy pytani o to czemu twarze rzeźb w załomach katedr są metodycznie okaleczone, bądź czemu korpusy figur są głów pozbawione, udają roztropnie, że nie znają obcego języka, w którym przed chwilą bez przeszkód rozmawiali.
Obecna multikulturowa post-cywilizacja pozostaje we Francji, jak się wydaje, w stanie swoistej schizofrenii. Z jednej strony resztki kultury wcześniejszej są dla niej kłopotliwe, budzą bowiem wspomnienia o „mrocznej” przeszłości, z drugiej żeruje na nich jak ptaki na gruzowisku, wiedząc, że jeśli do reszty się zawalą, nikt nie będzie przyjeżdżał podziwiać monotonnych, niechlujnych przedmieść, biurowców czy galerii handlowych. Patrząc na punkt, w którym obecnie ten kraj się znajduje powstaje refleksja, że Chlodwig, który był barbarzyńcą, nie stroniącym zresztą od krwi rozlewu, miał wyższy zmysł i instynkt cywilizacyjny niż dzisiejsi obywatele zamieszkujący tę samą ziemię. A może po prostu czasy były ciemne, ale bardziej czerstwe i mniej przesłodzone – bez dżemów, mleka i croissantów na codzienne śniadanie.
Bernard ze średniowiecznej szkoły katedralnej w Chartres mawiał o „karłach stojących na ramionach gigantów”, które dzięki temu widzą więcej i dalej niż poprzednicy – nie z powodu swej własnej wielkości, lecz wyniesienia przez potężną podporę. Dziś mamy niestety coraz częściej do czynienia z karłami, które zeszły z ramion gigantów. Powyższą „złotą” myśl mistrza Bernarda zresztą potem zawłaszczono i przypisano oświeconemu Izaakowi Newtonowi. Łajkipidia podaje wprawdzie e-pokoleniu że los owej myśli możemy prześledzić do XII stulecia wstecz (bo „niestety” wspomniał o niej w jednym ze swoich dzieł biskup Chartres Jan z Salisbury na pół tysiąclecia przed tym, zanim Newton został spłodzony), ale równolegle zaznacza, iż… autorem najbardziej znanej jej wersji jest Newton właśnie (tyz piyknie).
Obywatel na zlocie traktorów w Saint-Aignan
Tytuł bloga jest odwołaniem do tradycyjnego, pochodzącego jeszcze z czasów „ciemnego” średniowiecza, określenia Francji jako pierworodnej córki Kościoła. Określenia tego używali papieże i później m.in. Leon XIII w sporządzonej w trudnych czasach 2 połowy XIX wieku (1884) encyklice Noblissima Gallorum Gens. W dokumencie tym papież napisał „Szlachetny naród Francuzów, który dokonał wielu znakomitych czynów w czasach wojny i pokoju zdobył sobie szczególną chwałę w Kościele katolickim za zasługi o nieprzemijającej wartości i niesłabnącej sławie. Przyjąwszy z przekonaniem chrześcijaństwo wraz z królem Chlodwigiem naród ten dawał tak niezwykle zaszczytne świadectwo wiary i pobożności oraz heroiczności, że otrzymał miano „pierworodnej córki Kościoła”. Powyższe określenie, po spojrzeniu na Francję dzisiejszą, nasunęło mi nieodparcie skojarzenie z napisem z pewnego nagrobka „Hic iacet Francisca filia primogenita Petri”. Jednak tłumy biorące udział w manifestacjach „rodzinnych” na francuskich ulicach mogą świadczyć o tym, że skojarzenie powyższe jest błędne.
Przedmiotem zainteresowania niniejszego bloga, jak widać, jest swoisty „klucz francuski” czyli próba znalezienia wytrycha, do tego dlaczego Francja jest w takiej sytuacji, jakiej jest – w jej odmętach dziejowych. Będzie też trochę wrażeń i informacji praktycznych jak, skromnym zdaniem autora, Francję (a przynajmniej jej wycinek tu opisywany) zwiedzać, a jak nie. Generalnie pragnie on skupić się na tym, czego nie rozwalono podczas WIELKIEJ REWOLUCJI FRANCUSKIEJ, której hasłami Francuzi do dziś się szczycą, choć w okrojonej w stosunku do tej z czasów rewolucji: Liberté, Égalité, Fraternité… ou la Mort. Oczywiście przedmiotem skupienia będzie to co później się nie rozsypało, bądź nie wyburzono.
Pomnik przed bazyliką Saint-Remi w Reims upamiętniający chrzest Franków w roku 496
Wszystkie fotografie na stronie, jeśli odmiennie nie wskazano przy danym zdjęciu, są własnego autorstwa.
blog macierzysty: sudeckiedrogi.wordpress.com
FILIA PRIMOGENITA 