Blois pierwszą wzmiankę o swoim istnieniu zawdzięcza św. Grzegorzowi z niedalekiego, położonego niżej w dolinie Loary, Tours. W X wieku stało się siedzibą znacznego hrabstwa, w ślad za czym powstał miejscowy zamek. Pod koniec XI stulecia hrabią Blois był Szczepan (Etienne) – małżonek córki Wilhelma Zdobywcy, uczestnik I wyprawy krzyżowej, który zdecydował się na złamanie podjętego ślubu i odwrót spod oblężonej Antiochii. Okryty niesławą po powrocie do Francji wyruszył na wyprawę roku 1101 przeciw Turkom seldżuckim mającą zabezpieczyć szlak lądowy do Ziemi Świętej. Wyprawa zakończyła się niepowodzeniem, zaś Szczepan dostał się do niewoli tureckiej, gdzie został pozbawiony życia. Jego dziedzic i najstarszy syn Tibaud (Thibaut), czwarty hrabia tego imienia, był możnym protektorem zakonu cystersów i Bernarda z Clairvaux. Na początku lat 70-tych XII stulecia kolejny hrabia Blois i konstabl Francji Thibaut V, zasłużony w walkach z Anglikami o Akwitanię wziął sobie po śmierci pierwszej żony, na przekór drugiej małżonce – córce króla Ludwika VII, żydowską kochankę. Współcześni nazwali ją Pulceliną. Jak podają źródła żydowskie (choćby) pełniła głównie funkcje lichwiarskie. Była na dodatek apodyktyczna i dumna, co nie przyczyniło się do jej popularności. Sam hrabia szybko się odkochał. Na wiosnę roku 1171 nastąpiły nowe wypadki. Jeden ze służących zeznał, iż pod wieczór, w Wielki Czwartek, w który wypadał jednocześnie trzeci dzień żydowskiej Paschy, widział, pojąc konia swojego chlebodawcy, jak żyd wrzuca ciało dziecka do Loary. Ciała nie znaleziono. Na rozkaz Thibauta miejscowych żydów aresztowano i po przeprowadzeniu pierwszego w Europie procesu o mord rytualny, w czasie którego zeznający sługa przeszedł rodzaj „sądu Bożego”, skazano. Po daniu skazańcom szansy przejścia na wiarę chrześcijańską i odmowie, trzydziestu z nich i Pulcelinę spalono 26 maja 1171 na stosie z wyroku hrabiego. W roku 1391 Blois z przyległościami zostało sprzedane przez ostatniego miejscowego hrabiego księciu Orleanu Ludwikowi, bratu króla Karola VI.
W kwietniu roku 1429 Blois stało się bazą udanej wyprawy wojsk Joanny d’Arc z odsieczą do Orleanu. Miasto zostało potem rezydencją francuskich królów i miejscem podpisania traktatu kończącego jeden z etapów wojen włoskich w roku 1505. 2 połowa XVI wieku przyniosła okres grabieży hugenockich. W październiku roku 1561 uzbrojeni miejscowi hugenoci zajęli największy kościół parafialny miasta Saint-Solenne (późniejszą katedrę), jednak już 18 tego miesiąca władze skłoniły do zwrotu go katolikom stanowiącym większość w mieście. W kwietniu roku 1562 oddziały hugenockie de Herbaulta poprzez przejście od strony ogrodów wdarły się do zamku. Katolicy bronili się w kolegiacie Saint-Solenne, jednak gdy hugenoci starego działa by rozbić drzwi kościoła opór się załamał. Kościół został splądrowany, jednak w pozostałych obiektach sakralnych Blois nie doszło do tak niszczycielskich działań jak na przykład w niedalekim Tours. Na początku lipca roku 1562 katolicy odzyskali miasto. Podczas kolejnej odsłony konfliktów hugenockich – w lutym roku 1568 Blois obległy wojska wysłane przez księcia Conde. Hugenoci poczynili wyłomy w niewzmocnionych murach miejskich, co skłoniło garnizon w Blois do kapitulacji 12 lutego. Jej honorowe warunki – to jest zobowiązanie hugenotów do nie plądrowania miasta i nie nastawania na życie załogi, która miała opuścić Blois z bronią w ręku, nie zostały dotrzymane i doszło do grabieży. Rządy hugenockie w Blois tym razem trwały jedynie miesiąc, ale w ciągu tego miesiąca splądrowano wszystkie kościoły i podpalono prawie wszystkie. Niszczono relikwie, w tym cierń z korony cierniowej przechowywany w kościele augustianów oraz relikwie w opactwie benedyktyńskim Saint-Lomer. Hugenoci próbowali też bezskutecznie zwalić dzwonnicę i mury kościoła tego opactwa. Zniszczenia dotknęły też kościoły w okolicy miasta. W roku 1577, to jest pięć lat po tych wydarzeniach ambasador wenecki opisywał Blois jako duże i ładne miasto, ale spustoszone.
Blois w 1 poł. XVII w. (N. Tassin)
W roku 1588 w Blois schronienia szukał Henryk III Walezy, uciekinier z tronu polskiego, a natenczas i z Paryża, w którym w maju tego roku wybuchło powstanie. W lipcu 1588 roku Walezy został zmuszony przez stronnictwo Henryka księcia de Guise do podpisania dokumentu, iż nie zawrze porozumienia z „heretykami” (chodziło o pretensje do tronu hugenoty – Henryka Nawarry), nadał również de Guise tytuł generała lejtnanta Francji. We wrześniu Henryk III ruszył do godnego Machiavellego kontrataku – zwołał do Blois Stany Generalne, wzywając na nie również księcia de Guise. W przeddzień wigilii Bożego Narodzenia roku 1588 de Guise został na rozkaz Henryka zamordowany, w czasie gdy udawał się do królewskiej komnaty na zaproszenie królewskie, na posiedzenie rady. Ośmiu członków rodziny de Guise zostało aresztowanych, zaś brat księcia de Guise – kardynał Ludwik, arcybiskup Reims, ścięty nazajutrz w pałacowych lochach. Jak napisał lakonicznie o tym akcie, biadający nad losami ówczesnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów i tamtejszym ciemnogrodem, publicysta Paweł Jasienica „Francja została uratowana, ale w jaki sposób i za jaką cenę!” W następstwie powyższych zdarzeń Henryk Walezy, ekskomunikowany przez papieża, został sojusznikiem Henryka Nawarry. Henryk Walezy zginął na początku sierpnia następnego roku od ciosu sztyletem zwolennika księcia de Guise, 21-letniego dominikanina Jacquesa Clementa, który w ten sposób postanowił zemścić się na królu za wrześniową zbrodnię.
W związku ze wzrostem znaczenia i pobytem królów, Blois stało się pod koniec XVII wieku siedzibą diecezji. Obecnie liczy niecałe 50 000 mieszkańców. Turyści przybywają tu głównie podziwiać miejscowy zamek z opisaną wyżej mroczną historią, położony na wzniesieniu nad miastem. Jego obecna forma to XVI-XVII wieczny renesans wzniesiony na gotyckich XIII-wiecznych podwalinach. Liczy ponad 550 komnat, w tym 100 sypialni i 75 klatek schodowych. Do najciekawszych należy XIII-wieczna tzw. sala Stanów Generalnych, gdzie w średniowieczu sprawowano sądy hrabstwa i gdzie miało miejsce pamiętne posiedzenie Stanów Generalnych roku 1588. Inicjatorem renesansowej rozbudowy zamku był król Ludwik XII na początku XVI stulecia, jej kontynuatorem Franciszek I, który był, jak widać po Blois, podobnie jak po Chambordzie, maniakiem spiralnych klatek schodowych. W połowie XVII w., pod rządami brata króla Ludwika XIII, księcia Orleanu, dokonano dalszej rozbudowy zamku. Potem jednak nastąpiła przerwa w dobrym gospodarczeniu i stopniowe pogarszanie się jego stanu. Podczas rewolucji francuskiej rezydencja jako symbol monarchii był przedmiotem planowego wandalizmu i został przeznaczony do rozbiórki, choć ostatecznie ocalał, pełniąc rolę wojskowych koszar.
W roku 1841 pałac został uznany za zabytek i poddany pracom renowacyjnym. Obecnie stanowi muzeum, w którym turystom pokazuje się m.in. rzekomy „gabinet trutek” Katarzyny Medycejskiej oraz prezentuje historię politycznych mordów jakie miały miejsce w królewskiej rezydencji. Oprócz pałacu w mieście, do którego prowadzi XVIII-wieczny kamienny most przez Loarę, znajdziemy dwa interesujące kościoły. Późnogotycka kolegiata z połowy XVI stulecia została odbudowana w duchu gotyku po wielkiej wichurze roku 1678. W roku 1697 otrzymała godność katedry i wezwanie św. Ludwika. Dawny kościół opacki wznoszono od 1 połowy XII stulecia do początku XIII wieku. Otrzymał wezwanie św. Mikołaja oraz założyciela miejscowego opactwa – św. Laumera. Stanowił znane miejsce pielgrzymkowe, gdzie znajdowały się relikwie zakonnika, a także św. Loubina z Chartres, św. Marii Egipcjanki i fragment Krzyża Świętego, splądrowane przez hugenotów w roku 1568. Przez Blois przejechaliśmy jedynie w drodze do Chambordu, zatrzymując się jedynie po kilka zdjęć na nabrzeżu Loary. Może to był błąd, ale opisane wyżej dzieje zamku do jego zwiedzenia specjalnie nas nie zachęciły.
LINKI
KOŚCIÓŁ SAINT-NICHOLAS/ST. LAUMER W MAPPINGGOTHIC.ORG
PANORAMA NAWY KOŚCOŁA ST. NICHOLAS/ST. LAUMER
OBIEKTY SAKRALNE NA STRONIE O FRANCUSKICH KOŚCIOŁACH
KATEDRA ŚW. LUDWIKA – ZDJĘCIA/OPIS FR
KOŚCIÓŁ ŚW. MIKOŁAJA – ZDJĘCIA/OPIS FR
GALERIA
FILIA PRIMOGENITA 